Author: Author

سیستەمێکی کارۆتیشکی بە هاوبەشی لەگەڵ پاترییەکان دەتوانێت ئاسایشی دابینکردن دابین بکات لە حاڵەتی پچڕانی کارەبای تۆڕەکەدا.

نموونەی سیستەمی کارەبای پاڵپشی بە وزەی خۆری کە ئاسایشی دابینکردن بۆ ئەو ماوانەی کە تۆڕەکە کوژاوەتەوە دابین دەکات. چەندین ڕێکخستن دەکرێت، بەپێی پێداویستییەکان.

دەتوانرێت سیستەمەکان ڕێکبخرێن بۆ ئەوەی تەنها باری گرینگترینەکان دابین بکەن کاتێک کارەبای تۆڕەکە بەردەست نەبێت. ئەمەش واتە بانکی پاتری دەتوانێت بچووکتر بێت و/یان تەمەنی خزمەتگوزاری درێژتری هەبێت. هەروەها هەندێک سیستەم کارەبا دەدەنە تۆڕەکە لە کاتێکدا هەندێکی تر نایدەن. دیزاین و قەبارەی سیستەم بە وردی، بە لەبەرچاوگرتنی هەموو هۆکارەکان، پێویستە.

ئەم چارەسەرانە بە تایبەتی بە بایەخن بۆ دامەزراوە گرنگەکان و بۆ پرۆسەکانی پیشەسازی/بەرهەمهێنان کە پێویستیان بە دابینکردنی وزەی بەردەوام هەیە.

دەتوانرێت هەردوو پاتری ترشی سرکە و لیسیۆم ئایۆن بەکاربهێنرێت. پاترییەکانی لیسیۆم ئایۆن تەمەنی خزمەتگوزارییان زۆر درێژترە لە پاترییەکانی ترشی سرکە. پاتری ترشی سرکە هەرزانترە بۆ کڕین بەڵام پێویستە زۆرتر بگۆڕدرێت. بازاڕی پاتری و BESS (سیستەمی هەڵگرتنی وزەی پاتری) لە ڕووی پێشکەوتنی تەکنەلۆجی و باشترکردنی کارایی و کەمکردنەوەی تێچوون گۆڕانکاری گەورە بەخۆیەوە دەبینێت.

لەو بارودۆخانەدا کە نرخی وەرگیراو بۆ هەر کیلۆوات کاتژمێرێک کارەبا کەمترە ئەگەر بەکارهێنانی کارەبای مانگانە لە خوار ڕێژەیەکی دیاریکراوەوە بمێنێتەوە، هەبوونی سیستەمی کارۆتیشکی بەستراو بە تۆڕەوە دەتوانێت دڵنیابیت لەوەی بەکارهێنان لە تۆڕەوە لە خوار ئەم ئاستە بمێنێتەوە.

کارەبای کڕدراو لە تۆڕەکە تا تەواوی مانگەکە لە نرخێکی کەمتردا دەمێنێتەوە. سیستەمی کارۆتیشکی کارەبای پێویست بەرهەم دەهێنێت بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئەمە حاڵەتە، تەنانەت کاتێک بەکارهێنانی کارەبای گشتیش زیاتر بێت. قەبارەی سیستەمی کارۆتیشکی بەندە بە بڕی بار و تیشکدانی خۆر و ڕێکخستنی باج. ڕێکخستنی پێوەرکردنی ماوە بە شێوەیەکی ئاسایی بەکاردەهێنرا.

دەکرێت پێکهاتەکانی باجی خزمەتگوزارییەکان ئاڵۆز بن. بۆ نموونە لەوانەیە وابێت مانگانەیەکی کارەبای بەکارهێنراو لە سەرووی ئاستێکی دیاریکراوەوە بێت، ئەو کات نرخێکی بەرزتر بۆ هەموو ئەو کارەبایەی بەکاردەهێنرێت وەردەگیرێت ، تەنها بۆ نرخی کارەبای بەکارهێنراو لە سەرووی ئەو ئاستەوە وەردەگیرێت. هەروەهان دەکرێت نرخی هەر کیلۆوات کاتژمێرێک لە کاتە جیاوازەکانی ڕۆژدا جیاواز بێت. بۆیە تێگەیشتنێکی ڕوون لە ڕێکخستنەکانی نرخی خزمەتگوزارییەکان پێویستە بۆ ئەوەی سیستەمی وزەی خۆر پاشەکەوتکردنی تێچووی گونجاو پێشکەش بکات و کارەبای زیاتر لە پێویست بەرهەم نەهێنێت.

هەروەها دەتوانرێت کارەبای ڕۆژانە کەم بکرێتەوە بە بەکارهێنانی ئامێرە کارەباییەکان کە وزەی کەم بەکاردەهێنن، هەروەها گۆڕینی گەرمکەرەوەی ئاوی کارەبایی بە سیستەمی گەرمکەرەوەی ئاوی وزەی خۆر.

زۆرجار کارەبای لە کۆمپانیای خزمەتگوزاری بە نرخێکی زیاتر دەکڕدرێت کاتێک بەکارهێنانی کارەبا بۆ سەرووی ئاستێکی دیاریکراوەوە بێت. کاتێک لە خوار ئەم ئاستە بێت، باجی ستاندارد وەردەگیرێت. دەتوانرێت سیستەمی کارۆتیشکی بەستراو بە تۆڕ بۆ بەرهەمهێنانی کارەبای پێویست بەشێوەیەک قەبارە بکرێت تا دڵنیابن لەوەی کە بەکارهێنانی کارەبا هەرگیز ناچێتە سەرووی ئەو ئاستەی کە لوتکەی باجەکان لێ وەردەگیرێت. قەبارەی سیستەمی کارۆتیشکی بەندە بە داواکاری کارەبا و تیشکی خۆر و ڕێکخستنی باج. ڕێکخستنی پێوەرکردنی ماوە بە شێوەیەکی ئاسایی بەکاردەهێنرا.

هێڵکێشی بەکارهێنانی کارەبای نمونەیی لە ڕۆژدا کە لوتکەی باج وەردەگیرێت کاتێک بەکارهێنانی کارەبا لە بڕێکی دیاریکراو زیاتر بێت.

لەو بارودۆخانەی کە نرخی کارەبای ڕۆژ لە کاتەکانی تر زیاترە، دەتوانرێت سیستەمی کارۆتیشکی بەستراو بە تۆڕەوە بەکاربهێنرێت بۆ گۆڕینی ئەم کارەبای تۆڕە گرانبەهایە بە کارەبای بەرهەمهێنانی سیستەمی کارۆتیشکی بەستراو بە تۆڕ.

زۆربەی کارەبای وزەی خۆر لەو ماوەیەدا بەرهەم دێت کە کارەبای تۆڕەکە گرانترینە. قەبارەی سیستەمی کارۆتیشکی بەندە بە بڕی بەکارهێنانی بار، تیشکدانی خۆر، و پێکهاتەی باج ڕێکخستنی پێوەرکردنی ماوە بە شێوەیەکی ئاسایی بەکاردەهێنرێت.

Utility tariff structures can be complex. بۆ نموونە جگە لە باجێکی زیاتر لە سەرووی ئاستێکی دیاریکراوی بەکارهێنانی کارەباوە، دەکرێت تێچووی کارەبا بۆ هەر کیلۆوات کاتژمێرێک لە کاتە جیاوازەکانی ڕۆژدا جیاواز بێت. بۆیە تێگەیشتنێکی ڕوون لە ڕێکخستنەکانی باجی خزمەتگوزارییەکان پێویستە بۆ ئەوەی سیستەمی کارۆتیشکی تێچوویەکی باش بگەڕێنێتەوە و کارەبای زیاتر لە پێویست بەرهەم نەهێنێت.

هەروەها دەتوانرێت لوتکەی کارەبای ڕۆژ کەم بکرێتەوە بە بەکارهێنانی ئامێرە کارەباییەکان کە وزەیان کەم بەکاردەهێنن، هەروەها گۆڕینی گەرمکەرەوەی ئاوی کارەبایی بە سیستەمی گەرمکەرەوەی ئاوی وزەی خۆر.

ئەو کارەبایەی کە لەلایەن وێستگە گەورەکانی وزەی خۆرەوە بەرهەم دێت – بە بڕی مێگاوات و بەستراو بە تۆڕی گواستنەوەی ڤۆڵتیەی ناوەندی – بەزۆری ڕاستەوخۆ لە ڕێگەی ڕێکەوتنی کڕینی کارەبا (PPA) دەفرۆشرێت بە کۆمپانیایەکی کارەبایی. ئەم ڕێکەوتنە گرێبەستێکی یاساییە کە نرخ و مەرجەکانی فرۆشتن دیاری دەکات، زۆرجار ڕێکەوتنی کڕینی هەموو ئەو کارەبایەی دەگرێتەخۆی کە وێستگەی کارەبای خۆر بەرهەمی دەهێنێت. بە گشتی پێویستە لایەنی فرۆشیار وەک بەرهەمهێنەرێکی سەربەخۆی کارەبا (IPP) تۆمارکراو بێت، خاوەن پلەیەک بێت کە ڕەنگە پێویستی بە جێبەجێکردنی کۆمەڵێک پێوەری تەکنیکی، یاسایی و دارایی هەبێت، بەپێی وڵات و ڕێسا ناوخۆییەکان.

بریتییە لە تێکڕای تێچووی کیلۆوات کاتژمێرێک کارەبا کە لە ماوەی تەمەنی کارکردنی بەرهەمهێنەری وزەدا بەرهەم هێنراوە. بۆ هەژمارکردنی، کۆی تێچووی سیستەمەکە (تێچووی پێشوەختە و کۆی تێچووی کارکردن) دابەش دەکرێت بەسەر کۆی گشتی بڕی کارەبای خەمڵێنراو کە سیستەمەکە لە ماوەی تەمەنی کارکردنیدا بەرهەمی دەهێنێت.

تێچووی سیستەمی وزەی خۆر دەتوانرێت بەم شێوەیە پۆلێن بکرێت:

• Upfront costs, تێچووی پێشوەختە، کە تێچووی سەرمایەی سەرەتایی هەموو پێکهاتەکانی سیستەمەکە لەخۆدەگرێت، لەوانەش تێچووی پلاندانان، ناردن، دامەزراندن و تاقیکردنەوە و بەکارهێنان. ⦁ ئەگەر سیستەمەکە بە تۆڕ بەستراو بوو، ئەوا تێچووی پێشوەختە ئامێر، خزمەتگوزاری و کرێی پەیوەست بە بەستنەوەی سیستەمەکە بە تۆڕی کارەباش دەگرێتەوە، هەروەها بۆ ڕێکخستنی ڕێکەوتنی کڕینی کارەبا لەگەڵ کڕیارێک و/یان ڕێکەوتن لەگەڵ دەزگاکانی حکومەت.
• Total running costs, کۆی تێچووی کارکردن، کە تێچووی ساڵانەی چاککردنەوە و ڕووداوەکان لەخۆدەگرێت.
• Periodic costs, تێچووی ماوەیی، کە ئەمەش پێویستە ڕەچاو بکرێ چونکە هەندێک پێکهاتەی سیستەم دەگەنە کۆتایی ژیانی کارکردنیان پێش ئەوەی مۆدیوڵەکانی کارۆتیشکی بگەنە کۆتایی. ⦁ بۆ نموونە بگۆڕەکان پێویستە لانیکەم دوو هێندە زیاتر لە مۆدیوڵەکانی کارۆتیشکی بگۆڕدرێن. ⦁ لە سیستەمی دەرەوەی تۆڕدا، ڕەنگە پێویست بکات پاتریەکان چەند جارێک بگۆڕدرێن.
  

  چۆنیەتی هەژمارکردنی تێچووی ئاستکراوی کارەبا (LCOE) کە لە لایەن سیستەمی کارەبای وزەی خۆرەوە بەرهەم دێت. پێویستە سوود و پارەدانی کارەبا لەسەر بارەکان لە تێچووی کارکردندا هەژمار بکرێن.

  تەمەنی کارکردنی سیستەم بەندە بە جۆری سیستەمەکە. بەڵام مۆدیوڵەکانی کارۆتیشکی بەزۆری گەرەنتی ساڵی ٢٠ بۆ ٢٥ یان هەیە کە گەرەنتی ئەوە دەکات لە کۆتایی تەمەنیشیدا مۆدیوڵەکانی کارۆتیشکی لەتوانایاندا هەبێت ٨٠%ی ئەو توانایەی بۆیان دیاری کراوە لوتکەی توانای کارەبای دەرچووی خۆیان بەرهەم بهێنن.

  هەروەها پێویستە لە هەژمارکردنەکانی تێچووی ئاستکراوی کارەبا (LCOE) شێوازی تەمویلکردن و تێچووی تایبەت بە سەرمایە لەبەرچاو بگیرێت. هەروەها دەبێت ڕێژەیەکی دیاریکراو لەگەڵ نزمتربوونەوەی توانای ئامێر لە حیسابکردنەکەدا جێگیر بکرێت چونکە لەگەڵ کۆن بوونی پێکهاتەکانی سیستەم بە تێپەڕبوونی کات، زیانەکان لەناو سیستەمەکەدا زیاد دەبن و بەرهەمهێنانەکەی کەم دەبێتەوە.

  هەروەها تێچووی ئاستکراوی کارەبا (LCOE) بەسوودە لە بەراوردکردنی تێچووی وزەی گەیاندراو لە وێستگەی بەرهەمهێنانی جیاواز و تەکنەلۆژیای جیاواز، وەک ئەوانەی بە کە سووتەمەنی بەردینی کاردەکەن یاخود وزەی ئەتۆمی نوێبووەوە بەکاردەهێنن، لەگەڵ پێکهاتەی تێچوون و تایبەتمەندی ئەدای جیاواز. بۆ نموونە کارۆتیشکی بە تێچووی سەرمایەی زۆر و خەرجی کەمی کارکردن ناسراوە. سیستەمی تێچووی ئاستکراوی کارەبا (LCOE) ئەم جیاوازیانە لەبەرچاو دەگرێت و بەراوردێکی ڕاستەوخۆ لەگەڵ وێستگەکانی کارەبای سووتەمەنی بەردینی دەکات.